Archiefonderzoek heeft iets avontuurlijks. Het is een ontdekking of eigenlijk een herontdekking van een verloren gewaand verhaal of een deel van dat verhaal. Toch schrikt het doen van archiefonderzoek veel mensen af. Wilt u graag onderzoek doen, maar weet u niet waar u kunt beginnen? Hieronder vindt u enkele handvatten, uitleg en tips waarmee u zelf aan de slag kan.
Bent u op zoek naar uitgebreidere informatie over archiefonderzoek in het algemeen of over een specifiek soort onderzoek of archief? Maak dan gebruik van onze zoekhulpen. Hiervoor klikt u aan de rechterkant van deze pagina (op uw pc) of onderaan deze pagina (op uw smartphone) op het gewenste onderwerp.
Hoe doe ik onderzoek naar een persoon?
Weet u wie de grootouders van uw opa of oma waren? En wat deden zij voor de kost? Dit zijn vragen waarop u misschien in uw familiekring al antwoorden hebt gevonden. In elke familie gaan verhalen rond over beroemde of beruchte voorouders. Voor meer informatie over uw voorouders kunt u op zoek gaan in onze archieven. In onze studiezaal hebben wij veel bronnen voor stamboomonderzoek (genealogie) voor u klaar staan, zoals akten van de burgerlijke stand en doop-, trouw- en begraafregisters van diverse parochies in Limburg. Maar ook thuis kunt u al veel voorbereidend werk doen, bijvoorbeeld via websites als www.wiewaswie.nl.
Hoe doe ik onderzoek naar een gebouw of huis?
Wie onderzoek wil doen naar de geschiedenis van een huis, komt al gauw in aanraking met verschillende archieven. Denk aan bouw- en hinderwetdossiers, die inzicht geven in de bouwhistorie of kadastrale archieven (in Limburg vanaf 1840), waarin u de ontwikkelingen van het perceel kan terugvinden en wie de vorige eigenaren waren. Daarnaast kunt u zoeken in schepenbankarchieven (vóór 1796). In zogenaamde 'overdrachtsregisters' werden transacties met betrekking tot onroerend goed vastgelegd. Ook kunt u notariële archieven raadplegen voor akten van verkoop en testamenten met vermeldingen van overdracht van onroerend goed.
Voor het doen van huizenonderzoek zijn diverse handleidingen geschreven. Ter inzage in onze studiezaal zijn bijvoorbeeld:
'Op zoek naar huis, straat of buurt' (Kees van der Wiel). Toonaangevend voor dit soort onderzoek.
'Aan de slag, in kadastrale archieven' (Maan Verheijen). Rijk geïllustreerd, voor de particuliere onderzoeker.
'Cahiers voor lokale en Regionale geschiedenis. Serie handleidingen om de beoefening van regionaal historisch onderzoek te stimuleren'.
Hoe doe ik onderzoek naar een bedrijf of instelling?
Wilt u weten wanneer een bedrijf is opgericht of failliet gegaan? Deze gegevens zijn te vinden in de archieven van de Kamer van Koophandel (KVK). Het HCL bewaart en beheert de dossiers van de (voormalige) Kamers van Maastricht, Heerlen, Venlo en Roermond. Het betreft dossiers van opgeheven ondernemingen. Bij inschrijving bij een Kamer kreeg elke onderneming een uniek dossiernummer, dat van belang is voor het terugvinden van de stukken.
De stukken zijn echter niet op dat nummer afgelegd. Elk dossier heeft een nieuw inventarisnummer gekregen. Om te achterhalen onder welk inventarisnummer een bepaald dossier is afgelegd, zijn zogenaamde concordantielijsten vervaardigd.
Het is vooralsnog helaas niet mogelijk om zelf naar een KVK dossier te zoeken. Wanneer u geïnteresseerd bent in het dossier van een bepaald bedrijf, kunt u contact met ons opnemen via
Voor het zoeken naar een dossier van een nog bestaand bedrijf, dient u contact op te nemen met de Kamer van Koophandel waaronder het bedrijf valt. Ligt het bedrijf in Limburg, dan valt het onder de Kamer van Koophandel Zuid (Limburg, Brabant). De Kamer van Koophandel behelst in totaal 5 werkgebieden verdeeld over Nederland.
Meer informatie en adresgegevens zijn te vinden op www.kvk.nl.
Naast de KVK archieven, kunt u Bouw- en hinderwetdossiers raadplegen om meer te weten te komen over een bedrijf of instelling.
Hoe zoek ik in de studiezaal van het HCL?
In de studiezaal staan inventarissen met daarin veel van wat er in onze archieven te vinden is. Veel (maar niet alles!) van wat in deze inventarissen staat is ook digitaal te doorzoeken. Daarnaast is er ook veel digitaal te doorzoeken waarvan geen fysieke inventaris (meer) bestaat.