Hoe zoek ik in Limburg naar een voogdijbeschikking van een rechter?
Er zijn twee mogelijkheden om een beschikking ouder dan 75 jaar te vinden:
- U doet zelf onderzoek in de studiezaal van het Historisch Centrum in Maastricht.
- U geeft een opdracht aan een zelfstandig gevestigde onderzoeker. Per e-mail of bij de studiezaalmedewerkers kunt u navraag doen en informeren welke onderzoekers in Limburg werkzaam zijn.
Dossiers en beschikkingen over voogdij bevatten zeer persoonlijke en gevoelige gegevens. Bovendien bevatten de dossiers vaak informatie over het gehele gezin. Ter bescherming van de privacy van alle betrokkenen kunnen extra voorwaarden voor raadpleging gelden. U kunt bij de studiezaalmedewerkers daarnaar informeren.
Beschikkingen over voogdij in Limburg (1842-1939)
Voor het onderzoek naar een rechterlijke beschikking over voogdij zijn zowel de archieven van de kantongerechten als die van de arrondissementsrechtbanken van belang. Om te achterhalen in welk archief u moet zoeken zijn de geboortedatum en de geboorteplaats van het onder voogdij gestelde minderjarige kind van belang. Het kantongerecht is bevoegd een uitspraak te doen in voogdijzaken over kinderen die binnen de grenzen van het kanton (rechtsgebied) zijn geboren. Voor de rechtbanken Maastricht en Roermond bepalen de grenzen van de arrondissementen waar de zaak in behandeling is genomen.
De eerste stap is het bepalen van het kanton of het arrondissement waarbinnen de geboorteplaats van de gezochte persoon valt. Daarbij is dit overzicht een handig hulpmiddel.
Tip: niet alle plaatsen staan op de website vermeld. Wanneer u de gezochte plaats daarin niet vindt, probeert u dan de dichtstbijzijnde grotere plaats.
In de studiezaal van het Historisch Centrum Limburg kunt u ook gebruik maken van de naslagwerken in de handbibliotheek. Een nog steeds goed bruikbaar overzicht is: A.J. van der Aa, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, 1792-1857. Daarnaast kan ook deze lijst van pas komen: P.H.M Boselie, Lijst van onderdelen van Limburgse gemeenten, 1987.
Hoe zoek ik in Limburg naar een door de kantonrechter genomen voogdijbeschikking?
U begint met de online inventarissen van de kantongerechten. Daarbij kunt u gebruik maken van het systematische archievenoverzicht: 04.2.3. Kantongerechten
Kantongerechten 1842-1909
In deze periode zoekt u eerst in het archief van het kantongerecht dat u op basis van de geboorteplaats en de geboortedatum van de gezochte persoon hebt geïdentificeerd. Omdat er tot 1909 nog geen apart voogdijregister werd bijgehouden, zit er niets anders op dan de algemene series van akten en beschikkingen in de rubriek burgerlijke zaken door te nemen. Zoekt u daarbinnen verder in de series ‘buitengerechtelijke handelingen’, niet bij de contentieuze zaken. In sommige gevallen is er een repertorium bijgehouden. Dan kunt u daarin zoeken naar een verwijzing naar een voogdijbeschikking.
Voorbeeld
08.015 Kantongerecht te Gulpen, 1842-1933
139 Register van civiele akten en vonnissen. 1918 -1933. Repertoire der akten en civiele vonnissen, 1847 -1933
1.2.2. Buitengerechtelijke handelingen
141-189 Akten en beschikkingen, 1842 -1933
Kantongerechten 1909-1939
Vanaf 1909 houdt ieder kantongerecht een speciaal voogdijregister bij, zoals omschreven in art. 385c (oud) van het Burgerlijk Wetboek. In dat register staan alle voogdijuitspraken vermeld van kinderen die binnen de grenzen van het kanton zijn geboren. Het register is meestal toegankelijk via een klapper op naam van de kinderen.
Op 1 juli 1930 zijn deze registers vervangen door losse voogdijregisterkaarten van iedere onder voogdij gestelde minderjarige. Op de kaart staat de datum en het nummer van alle gerechtelijke beslissingen van invloed op het gezag over het kind.
De voogdijregisterkaarten zijn opgeborgen op jaar van meerderjarigheid. Vóór 1988 was iemand pas meerderjarig met 21 jaar. De rekensom is dus: geboortejaar + 21.
Zoekvoorbeeld
U zoekt in het archief van het kantongerecht Gulpen naar een inschrijving in het voogdijregister van Arnold Arnoldij, die op 7 juli 1908 in Vaals is geboren.
Online begint u met de inventaris: 08.015 Kantongerecht te Gulpen, 1842-1933.
U gaat daarin verder in de rubriek ‘Burgerlijke Zaken’ en daarbinnen bij ‘Buitengerechtelijke handelingen’ en komt uit bij:
Inventarisnummers: 193-199 Registers bedoeld in artikel 385c van. het burgerlijk wetboek, (voogdijregisters), 1909 -1932
Inventarisnummer 200 Naamklapper betrekking hebbende op de voogdijregisters, vanaf 1909 -1930
U begint met de alfabetische naamklapper en zoekt onder de A:
In drie kolommen staan vermeld: naam, voorletters en het bladzijdenummer in het voogdijregister.
Op het bladzijdenummer 104 II zoekt u verder in de serie registers:
Inventarisnummers: 193-199 Registers bedoeld in artikel 385c van. het burgerlijk wetboek, (voogdijregisters), 1909 -1932
U neemt aan dat het Romeinse getal II verwijst naar het tweede register en dat klopt. In de studiezaal vraagt u de doos met het inventarisnummer 194 aan. Als u die op tafel hebt gekregen bladert u door naar bladzijde 104:
Bovenaan ziet u de persoonsgegevens van de minderjarige Arnold Arnoldij en van zijn ouders staan. Onder de streep staat de informatie over de voogdijbeschikking.
Naast het volgnummer is in de tweede kolom de datum van de beschikking vermeld. In de derde kolom staat welke rechter de beschikking heeft genomen of voor wie een verklaring is afgelegd. Dat levert de verwijzing op naar de datum van de beschikking die het kantongerecht Gulpen heeft genomen: 4 september 1912.
U zoekt verder in:
Buitengerechtelijke handelingen
Inventarisnummers 141-189 Akten en beschikkingen, 1842 -1933 .
Binnen deze serie moet u hebben: inv.nr 175 1911, genummerd: 1 t/m 273.en
1912, genummerd: 1 t/m 245.
Wanneer u de doos op tafel hebt gekregen vindt u daarin de beschikkingen die op datum zijn opgeborgen.
De beschikking hebt u gevonden, maar één vermelding in de linkermarge maakt u nog nieuwsgierig. Er staat ‘Anno 1912 en eronder ‘R. No 152’. Dat is blijkbaar een verwijzing naar een ander register dan u eerder hebt geraadpleegd.
Wanneer u de inventaris erbij pakt valt u op dat er nog een repertorium is:
Inventarisnummer 139 Register van civiele akten en vonnissen. 1918 -1933. Repertoire der akten en civiele vonnissen, 1847 -1933.
Nadat u dit inventarisnummer hebt opgevraagd en de doos hebt gekregen ziet u verschillende chronologische lijsten.
In de lijst van het jaar 1912 vindt u onder volgnummer 152 de verwijzing naar de voogdijbeschikking van 4 september.
Er leiden dus meer wegen naar Rome.
Hoe zoek ik in Limburg naar een door de arrondissementsrechtbank genomen voogdijbeschikking?
Op basis van de geboorteplaats en de geboortedatum van de minderjarige bepaalt u in welk rechtbankarchief u moet zoeken. In het systematisch archievenoverzicht vindt u:
04.2.2. Arrondissementsrechtbanken
Voogdijregister(kaarten)
Zoals het zoekvoorbeeld hierboven laat zien, staat bij de inschrijving in het voogdijregister of op de voogdijregisterkaart (na 1930) de datum en inhoud van de rechterlijke beslissing vermeld. Dat kan een beschikking zijn van een kantonrechter, maar ook een beschikking van de rechtbank.
In verschillende procedures komt voogdijbenoeming aan de orde, zoals:
- Echtscheiding -> zie zoekgids echtscheiding
- Ontzetting of ontheffing ouderlijke macht en OTS -> zie zoekgids OTS
- Overlijden van een ouder
N.B. de benoeming van een toeziend voogd kan ook bij testament.
Zoekvoorbeeld rechtbank Maastricht
In de online inventaris zoekt u in de rubriek burgerlijke zaken en dan ‘bij rekest’. Daaronder is er nog een subrubriek: Voogdij.
Vervolgens gaat u naar:
In de alfabetische klapper onder inventarisnummer 1459 ziet u in 1936 een bekende familienaam: Alfers.
De inschrijvingen bevatten vier kolommen:
- volgnummer
- naam en voorletters
- inhoud van de beschikking
- datum van de beschikking
Met de datum van de beschikking (4 december 1936) en het volgnummer 2087 gaat u verder in de serie:
U komt uit bij:
1483 1936-1938, nrs. 2076-2225
U vraagt de doos met dit inventarisnummer aan en nadat u die op tafel hebt gekregen, ziet u dat de beschikkingen op volgnummer liggen. Maar u ziet ook dat er hiaten zijn en de volgnummers niet altijd aansluiten. Soms helpen verwijskaartjes waarop staat dat een dossier is doorgeschoven en een nieuw nummer heeft gekregen:
De beschikking met volgnummer 2087 zit er wel bij. Daarbij valt u op dat in de alfabetische klapper blijkbaar niet de naam van de minderjarige(n), maar die van de vader is opgenomen.
Zoekvoorbeeld rechtbank Roermond
In de online inventaris zoekt u in de rubriek burgerlijke zaken en dan ‘bij rekest’. Het valt op dat u geen subrubriek ‘voogdij’ ziet. U zal verder moeten zoeken in de rubriek ‘algemeen’.
U vindt:
1007-1012 Registers op de rekesten, 1896-1939
1013-1087 Beschikkingen op diverse rekesten, 1840-1887, 1904-1942
U probeert eerst de serie van de registers en vraagt het register onder inventarisnummer 1010 aan.
De inschrijvingen bevatten drie kolommen:
- volgnummer
- datum van de beschikking
- de inhoud van de beschikking en de naam van de betrokkene
Het valt op dat de inschrijvingen in chronologische volgorde staan. U kunt dus niet op naam van de betrokkene zoeken, maar zal het register moeten doorlezen.
U vindt een bekende familienaam: Kraus. Daarbij staat het volgnummer 284.
Met de datum van de beschikking (2 november 1920) en het volgnummer 284 gaat u verder in de serie:
1013-1087 Beschikkingen op diverse rekesten, 1840-1887, 1904-1942
U komt uit bij: 1044 1920, nrs. 0201-0357
U vraagt de doos met dit inventarisnummer aan en nadat u die op tafel hebt gekregen, ziet u dat de beschikkingen op volgnummer liggen. Maar u ziet ook dat er hiaten zijn en de volgnummers niet altijd aansluiten.
De beschikking met het nummer 284 zit erbij.
In het dossier zit de (handgeschreven) beschikking, waarbij nog opvalt dat een kennisgeving van de beschikking is gezonden naar de kantonrechter in Venlo, zodat hij een verwijzing in het voogdijregister kan opnemen.
